આ વખતે વટ સાવિત્રી વ્રત 19 મે, શુક્રવારના રોજ મનાવવામાં આવશે. આ દિવસે ઘણા શુભ યોગ બનશે, જેના કારણે આ દિવસ વધુ વિશેષ બની ગયો છે. મહાભારત સહિત અનેક ધાર્મિક ગ્રંથોમાં આ વ્રતનું વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે.
વટ સાવિત્રી વ્રત (વટ સાવિત્રી વ્રત 2023) જ્યેષ્ઠ મહિનાના નવા ચંદ્રના દિવસે મનાવવામાં આવે છે. આ વખતે આ તારીખ 19મી મે, શુક્રવાર છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે મહિલાઓ દ્વારા વ્રત અને પૂજા કરવાથી ઘરમાં સુખ-સમૃદ્ધિ રહે છે અને પતિનું આયુષ્ય વધે છે. આ વ્રતના શુભ પ્રભાવથી લાયક સંતાનનો પણ જન્મ થાય છે. આ વ્રતમાં મહિલાઓ વટવૃક્ષ, ભગવાન શિવ-પાર્વતી, સત્યવાન-સાવિત્રી અને યમરાજની પૂજા કરે છે. આગળ જાણો આ વ્રતની પૂજા પદ્ધતિ, કથા, મહત્વ અને અન્ય વિશેષ બાબતો.
પંચાંગ અનુસાર જ્યેષ્ઠ માસની અમાવાસ્યા તિથિ 18 મેના ગુરુવારે રાત્રે 09:43 થી 19 મેના રોજ 09:23 સુધી રહેશે. અમાવસ્યા તિથિનો સૂર્યોદય 19 મેના રોજ હોવાથી આ દિવસે જ આ વ્રત રાખવામાં આવશે. આ દિવસે છત્ર અને શોભન નામના બે શુભ યોગ દિવસભર રહેશે. આ દિવસે ચંદ્ર અને ગુરુ મેષ રાશિમાં એક સાથે હોય ત્યારે ગજકેસરી યોગ બનશે.
– સવારે 07:27 થી 09:05
– સવારે 09:05 થી 10:44
– સવારે 11:56 થી 12:49
– સાંજે 05:19 થી 06:58
સાત પ્રકારના અનાજ, ફૂલ, દીવો, રોલી, ચોખા, સોપારી, સિંદૂર, સોપારી, નાળિયેર, સુહાગની વસ્તુઓ, બે વાંસની ટોપલી, સાવિત્રી અને સત્યવાનની મૂર્તિ, વાંસનો પંખો, કાચો સૂતર, પૂજાનો દોરો, ધૂપ, ગંગાજળ. પાણી, બાતાશે, મોસમી ફળો વગેરે.
- 19 મે, શુક્રવારના રોજ સવારે વહેલા ઉઠીને સ્નાન વગેરે કર્યા બાદ મહિલાઓ વ્રતનું વ્રત લે છે. આ પછી મહિલાઓ પૂજા સામગ્રીને ટોપલીમાં વટવૃક્ષ (વૃક્ષ) નીચે લઈ જાય છે.
- સૌથી પહેલા અહીં શુદ્ધ ઘીનો દીવો પ્રગટાવો. ભગવાન શિવ-પાર્વતી, બ્રહ્મા-સાવિત્રી, સત્યવાન-સાવિત્રી અને યમરાજની પૂજા કરો. નીચે લખેલા મંત્રનો પાઠ કરતી વખતે દેવી સાવિત્રીને અર્ઘ્ય અર્પણ કરો –
- અવ્યયમ ચ સૌભાગ્યમ દેહિ ત્વમ મમ સુવ્રતે.
- પુત્ર પૌત્રનો પુત્ર પુત્ર, ગૃહસ્થને વંદન.
- આ પછી વટવૃક્ષને જળ અર્પણ કરતી વખતે આ મંત્રનો જાપ કરો –
- વટ સિંચમિ તે મૂલં સલિલર્મિતોમઃ.
- યથા શાખાપ્રશાખાભિરવૃદ્ધોસિ ત્વં મહિતાલે ।
- અને જમાઈનો જમાઈનો દીકરો કાયમ છે.
- અંતમાં તમામ દેવી-દેવતાઓની આરતી કરો અને તમારી ઈચ્છા મુજબ જરૂરિયાતમંદોને દાન કરો. આ દિવસે સાવિત્રી-સત્યવાનની કથા જરૂર સાંભળો. પરિવારમાં તમારાથી મોટી ઉંમરની મહિલાઓના આશીર્વાદ લો.
- મહાભારત અનુસાર, પ્રાચીન સમયમાં રાજા અશ્વપતિને સાવિત્રી નામની પુત્રી હતી. તેણીના લગ્ન રાજા દ્યુમતસેનના પુત્ર સત્યવાન સાથે થયા હતા, દુશ્મનો દ્વારા રાજ્ય હડપ કર્યા પછી તેઓ જંગલમાં રહેતા હતા. સાવિત્રીએ સત્યવાનને એ જાણીને પણ લગ્ન કર્યાં કે તેઓની ઉંમર ઓછી નથી. સત્યવાનના મૃત્યુની તારીખે સાવિત્રી પણ તેમની સાથે જંગલમાં ગઈ હતી. યમરાજે સત્યવાનનો પ્રાણ હણવા માંડ્યો કે તરત જ સાવિત્રી પણ તેની પાછળ આવવા લાગી. સાવિત્રીનો પતિ ધર્મ જોઈને યમરાજે તેને અનેક વરદાન આપ્યા. અંતે સત્યવાનનું જીવન પણ યમરાજને પાછું આપવું પડ્યું. તે જ સમયે, સત્યવાનને તેનું રાજ્ય પણ મળી ગયું અને તે તેના પરિવાર સાથે ખુશીથી રહેવા લાગ્યો.
(નોંધ: અહ્યા અપાયેલી માહિતી ધાર્મિક અને લોક માન્યતા પર આધારિત છે. આનું કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવો નાં હોઈ સકે. સામાન્ય હિત અને માહિતી ને ધ્યાન માં રાખીને અહ્યાં આ માહિતી ને અમે પ્રસ્તુત કરી રહ્યા છીએ.)
